Εκδόσεις Θυμάρι & Εκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα, 1990 ISBN 960-7161-37-8
σελ. 260
Μετά το πρώτο της βιβλίο («Μαθαίνοντας τα παιδιά να συνεργάζονται»), η Τατιάνα Αβέρωφ-Ιωάννου έκανε το δεύτερο σημαντικό, πρωτοποριακό κατά την κρίση μου, βήμα στην εκπαιδευτική ψυχολογία: προτείνει τη μάθηση δια μέσου της συνεργασίας. Το μοντέλο δουλειάς που παρουσιάζει εδώ, και εφαρμόσιμο είναι, και καινούργιες ιδέες και τροποποιήσεις επιδέχεται. Είναι, όπως θα λέγαμε, ανοιχτό στην επεξεργασία του, στην εφαρμογή του. (...) Αισθάνομαι την ανάγκη να συγχαρώ και πάλι την συγγραφέα, αλλά και να την ευχαριστήσω που μου έδωσε την ευκαιρία να εκδώσω ένα βιβλίο-εργαλείο δημοκρατικής αγωγής – όχι μόνο χρήσιμο, αλλά και απαραίτητο για τον τόπο μας.
Θάνος Γραμμένος, εκδόσεις Θυμάρι.
Την αλληλεγγύη, το σπάσιμο της ατομικότητας, την ανάπτυξη της συνεργασίας και την ενίσχυση του αυθορμητισμού υπηρετεί και η πρώτη εργασία της Τατιάνας Αβέρωφ-Ιωάννου «Μαθαίνοντας τα παιδιά να συνεργάζονται». Και οι δυο εργασίες της έχουν τους ίδιους στόχους που διέπονται από την ίδια σχεδόν μεθοδολογία. Η διαφορά εντοπίζεται στο γεγονός ότι σε τούτη τη δεύτερη εργασία χρησιμοποιείται ένα συγκεκριμένο βιβλίο, μια γνωστική περιοχή που ορίζεται από το Αναλυτικό Πρόγραμμα. (...) Η συγγραφέας επεστράτευσε την επιστημονική της γνώση και την παιδαγωγική της ευιασθησία και συνέθεσε μια πρωτότυπη εργασία – χωρίς να δημιουργήσει κανένα πρόβλημα στις δεδομένες ισορροπίες του αναλυτικού προγράμματος της Δ' Δημοτικού - που στοχεύει στη σταδιακή διευκόλυνση και προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των μελών της ομάδας.
Η Μελέτη Περιβάλλοντος είναι ένα μάθημα που προσφέρεται για ανταλλαγή ιδεών, για συζητήσεις-διαφωνίες-συμφωνίες-συμπεράσματα μεταξύ των παιδιών, για μια πρώτη «έρευνα» και προβληματισμό. Έτσι, όταν πρωτοσυζητήσαμε με την Τατιάνα το πρόγραμμα των ομαδικών ασχολιών που είχε ετοιμάσει γι' αυτό το μάθημα, βρήκα ότι οι αρχές αυτής της δουλειάς ήταν σύμφωνες και με τις δικές μου αλλά και με τις αρχές που διέπουν το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Σ' αυτό το μάθημα, δηλαδή, η έμφαση δίνεται όχι στη γνώση γιατ η γνώση, αλλά στη διαδικασία απόκτησής της. Σ' αυτή τη διαδικασία το βάρος μετατοπίζεται απ' το δάσκαλο στα παιδιά – στις ομάδες.
Ρούλα Φραγκοδημήτρη-Λιάνου, δασκάλα Δ' δημοτικού.
Δουλεύοντας με ομάδες, ομολογώ πως η κούραση ήταν πολλές φορές μεγάλη, η φασαρία ενοχλητική και η υπομονή μου λίγη… Μέρα με την μέρα όμως, οι ομάδες, με την εργασία που έβγαζαν, με έκαναν να νιώθω περήφανη και να ανακαλύπτω τις δυνάμεις που έκρυβαν τα παιδιά μέσα τους. Έβλεπα τα παιδιά να φεύγουν χαρούμενα. Αυτό με γέμιζε και μένα χαρά και σιγά σιγά με άλλαξε και με έκανε να ακούω περισσότερο τα παιδιά και να ακολουθώ πιο πολύ το ρυθμό τους. Πιστεύω ότι τα παιδιά έμαθαν πολύ περισσότερα πράγματα καθώς μόνα τους (τις περισσότερες φορές) έψαχναν, έβρισκαν πληροφορίες, συζητούσαν, αποφάσιζαν. Είχαν ένα δέσιμο μεταξύ τους – όλα τα παιδιά – καθώς μέσα στη διάρκεια της χρονιάς οι ομάδες ανασυγκροτούνταν έτσι ώστε να καταφέρουν όλοι να δουλέψουν με όλους.
Αμαλία Κονδυλάκη-Ζέρβα, δασκάλα Δ' δημοτικού.
... Η ομαδική δουλειά με διασκέδασε αλλά και μου έμαθε να συνεργάζομαι, να ακούω τη γνώμη ενός άλλου και να τη σχολιάζω.
Τάνια
... Λέγαμε όλοι τη γνώμη μας κι έτσι δεν είχε κανένας παράπονα.
Αλεξάνδρα.
... Νομίζω ότι αυτός ο τρόπος βοηθάει τα παιδιά, όλοι έχουν κάτι να κάνουν.
Δημήτρης.
... Η ώρα μας περνούσε πολύ γρήγορα και πολύ ωραία.
Σοφία.
... Δουλέψαμε πολύ καλά, παρόλο που κάναμε και λίγη φασαρία.
Γιώργος.
... Μας βοήθησε να συνεννοούμαστε με τους άλλους, γιατί μέχρι τώρα τσακωνόμασταν.
Σίνη.
... Συζητάμε και διάφορα πράγματα που δεν καταλαβαίνουμε.
Κατερίνα.
... Μπορούμε να εκφράζουμε ελεύθερα τη γνώμη μας και να μην ντρεπόμαστε όταν λέμε κάτι λάθος.
Θανάσης.
... Μου άρεσε γιατί έμαθα να συνεργάζομαι και με αγόρια. Η φιλία μου μεγάλωσε και με άλλα παιδιά. Άρχισε να μη με νοιάζει αν είναι κακοί ή καλοί μαθητές.
Μερόπη.
... Βγάλαμε καλύτερες και ωραιότερες δουλειές.
Γιώργος.
... Κάναμε πολλές δουλειές μαζί και οι δουλειές αυτές ήταν πολύ ενδιαφέρουσες.
Άννα.
... Βγάζαμε κάτι καλύτερος από ό,τι ο καθένας μόνος του.
Βασίλης.
... Πιστεύω ότι πρέπει να συνεχίσουμε αυτό το σύστημα γιατί με τον καιρό βελτιωνόμαστε και κάποτε θα καταφέρουμε να μην κάνουμε φασαρία.